HANBELİ MEZHEBİ

Ahmet bin. Hanbel?e nispet edilen mezhebin adıdır.

O h.164 yılında Bağdat?ta doğdu,

241 de orada vefat etti.

Uzun süre İmam Şafiî?ye talebelik etti.

Ebû Yusuf?tan (ö.182) fıkıh öğrendi.

Rivayetle dirayeti birleştiren bir yol izledi.

O, hükmü hadisten çıkarırdı.

****

Ona göre yazılması gereken ilim,

ancak Kitap ve Sünnet?ten ibaret idi.

Verdiği fetvaların yazılıp nakledilmesini menederdi.

Dersinde hadisleri rivayet etmesi istendiği zaman anlatırdı.

Onun görüşü bu olmakla birlikte,

öğrencileri kendisinden,

ciltler dolusu kitap rivayet etmişlerdir.

****

Hâlife Me?mûn?un ortaya attığı,

Kur?ân?ın mahlûk (sonradan yaratılmış) olduğu fikrini,

İbn Hanbel kabul etmedi,

muhakeme edilerek zindana atıldı.

Dayak yedi, kendisine işkence yapıldı,

fakat yine inancından taviz vermedi.

****

O, daha çok hadisleri toplayıp,

tasnif etmeyi gaye edinmişti.

Şâfiî gibi, o da senedi sahih olunca,

başka hiçbir şart ileri sürmeksizin,

haber-i vâhid ile amel eden,

hadis ehli müçtehitlerden idi.

O zayıf hadisleri, kıyasa tercih ederdi.

Mesele hakkında âyet,

sahih hadis,

sahabe kavli gibi,

deliller bulamazsa,

kıyas yoluna başvururdu.

****

O istihsan delilini de kabul eder.

Başka bir metodu da ?istishâb? dır.

Bu, bir hükmün,

onu değiştiren,

bir delil bulununcaya kadar,

devam etmesidir.

.

****

Ahmed b. Hanbel?e göre;

iman, kesin olarak inanmaktan

ve amelden ibarettir.

İman, iyi amelle artar,

kötü amelle de eksilir.

Kişi imandan çıkabilir,

İslam?dan çıkmaz.

Tevbe edince yeniden imana döner.

****

İnsanı Allah?a şirk koşmak

veya farzlardan birini,

inkâr edip yapmamak,

imandan çıkarır.

****

İnsan bir farzı,

tembellik yüzünden terk eder ise,

durumu Allah?a havale edilir.

****

Ahmed bin. Hanbel,

Müsned adlı hadis eseriyle şöhret bulmuştur.

Müsned?de tekrarlar dışında,

yaklaşık 30 bin kadar hadis yer alır

O usûl ve fetvâlarını yazmaktan kaçınmıştır.

Hatta , fıkhının yazılmasını menetmiştir.

****

Hanbeliler içtihat kapısının kapanmadığını söyler.

Çünkü;

toplumda karşılaşılan yeni olaylar,

bunu gerekli kılar.

****

Arabistan da mezhep oldukça güçlenmiştir.

Ama, bu mezhep fazla yayılmamıştır.

Bunun sebepleri:

*-Hanbelî mezhebinden önce,

Irak?ta Hanefi,

Mısır?da Şâfıî ve Mâlikî,

Endülüs?te de Mâlikî mezhebi hâkim durumda idi.

*-Diğer yandan Hanbelîler,

başkalarına karşı,

çok sert hareketlere başvuruyorlardı.

Güçleri arttıkça,

?iyiliği emretme ve kötülükten sakındırma için?

insanlara baskı yapıyorlardı.

Hanbelîlerin bu gibi davranışları yüzünden,

insanlar bu mezhepten ürkmüşlerdi.