MATURİDİLİK

Ebu Mansur el-Matüridî,

Semerkant şehri yakınındaki,

Matürid köyünde doğmuştur .

Türktür.

Ebu Hanife?nin yolunu izlemiştir

Doğumu 863´. Ölümü 944.

Semerkandî diye de anılır.

(Hanefi mezhebinden olanların,

itikat (inanç)imamıdır.)

Kurucusu olduğu kabul edilen mezhep,

Maturidilik olarak anılır

****

Matüridî?nin inanç ilkeleri:

Dinin öğrenilmesinde başvurulacak

?vasıtaların, biri nakil, diğeri akıl? dır.

Nakil?den maksat Kur?an ve Sünnet?tir.

****

Kur?an?ın anlaşılması konusunda Matüridî?nin,

Selefiyye, Mutezile mezheplerinden

ve filozoflardan ayrılan metodu vardır.

****

*-Selefiyye, nakli akıldan önce tutar.

Kur?an?ın ancak hadis ışığında açıklanmasına izin verir, felsefi ve te?vile dayalı yoruma izin vermez.

*-Mutezile, Kur?an ve akıl birbiriyle çelişirse,

nakli yani Kur?an?ı bırakır, aklı esas alır.

*- Filozoflara göre gerçek,

yalnız akıl ile bilinir ve bulunur,

Kur?an genellikle aklî verilere göre yorumlanır.

****

Matüridî, İslâmın evrenselliğine,

zarar vermeyecek biçimde,

kucaklayıcı bir yaklaşımla dini anlatır.

Matüridî, dinin özünü ilgilendirmeyen,

görüş farklılıklarını hoş görür,

onları dinden çıkmış saymaz.

Kendisiyle aynı görüşte olmayanları zorlamaz.

?Akıl? ile ?nakli? dengeli bir şekilde kullanır.

****

*-Akıl, bilgi kaynaklarından biri,

insana verilmiş ilâhi bir emanettir.

*-İnsanlar akılları sayesinde güzellik ve

çirkinlikleri tanır,

kendi üstünlüklerini onun sayesinde anlarlar.

*-Kulun kusur işlemesi aklını kullanmayışı yüzündendir.

*-?Allah?ın emirleri akıllı olana hitabendir?.

*- Allah?ın emirlerini anlayacak,

akıl seviyesine sahip olmayanlar,

ilâhi emirlerin dışında kalır,

sorumlu olmazlar.

****

Netice olarak:

Matüridî dine;

*-akıl,

*-ilim,

*-hoşgörü

*-ve taassuptan uzak bir tavırla yaklaşır.

*- İnancın ana ilkelerini ilgilendirmeyen eylem

ve ibadet farklılıklarını hoşgörü ile karşılar.

*-Kelime-i şehadet getiren,

Kıble?ye yönelen herkesi,

mü?min olarak değerlendirir.

****

*-İnkâr etmedikleri sürece,

insanların ibadet ve işlerine,

karışılmaması gerekliliğini savunur.

*- Yani Mutezile ve Hariciler gibi,

kendi prensip ve görüşlerine uymaya zorlamaz.

*-?Dinde zorlama yoktur?

yaklaşımını esas alır.

****

Matüridî; fıkıhta akıla,

kıyas?a önem veren ve fıkıh tarihinde,

re?y taraftarı diye anılan guruba dâhildir.

Fıkıh alanında:

*-Bağımsız hareket eden,

bir müçtehit değildir.

*-Hanefi mezhebinin âlimidir .

Bilgi edinme yolları;

duyular, akıl ve nakil dir.

Fıkhın kaynakları da;

Kur?an,

sünnet,

kıyas,

istihsan (güzel bulma, beğenme),

geçmiş şeriat,

sahabe sözleridir.

****

Matüridî ayetleri ayetle tefsir etmiş

ve bu metodu yaygın biçimde kullanmıştır.

Ayeti ayetle tefsir ederken,

ayetler arasında ilişki kurmuş,

asılsız haberlerden,

rivayetlerden kaçınmıştır.

****

Ayetleri, hadislerden yararlanarak tefsir etmiştir.

Ancak, hadislerin sıhhati üzerinde titizlikle durmuştur.

Ayetlerin lügat anlamlarına başvurmuştur.

Ayetlerin nüzul (iniş) sebeplerine yer vermiş

ve onlardan yararlanmıştır.