Geçen haftaki yazımın başlığı: 2006 yılında camiler, kadınlar-erkeklerdi.

O yazı ile ilgili Amerika?dan bir e-mail aldım.

????????????????

O e-mail:

Yurdaer Bey;

Washington?dan selamlar.

Son yazınız eğitim ve insan olmanın anlamı hakkında çok güzel konulara değinmiş...

Özellikle anneannenizin;

?Üniversite kaldırımlarını eşekler de çiğner? sözü, çok düşünülmeye değer...

Güzel yazılarınızın devamını diliyorum...

Ferman Konukman Ph.D.

Assistant Professör

Central Washington University

Department of Health Human Perf.

and Recreation 400 East University Way

Ellensburg, WA 98926-7572

??????????????????

Bu övgü, herhangi bir kişiden değil;

önemli bir üniversitenin, mensubundan geliyordu.

Özellikle de;

rahmetli anneannemin, benim kulağıma küpe olan;

?o? sözünü öne çıkarıyordu.

Konukman?a göre;

?o? sözün üzerinde, çok düşünmek lazımdı.

****

Mutlu oldum.

Nasıl mutlu olmam ki!

Ta Amerika?dan duyarlı bir akademisyenimiz;

Yaranın özüne parmak basıp, tepkisini dile getiriyordu.

O e-mail, mesaj değil, çığlıktı sanki.

(futbol maçlarında, televole programlarındakiler gibi değil)

Heyecanlandım.

Umutlandım.

****

Ah benim, ?okuma yazması bile olmayan?, sevgili anneannem!

Bir sözünü yazdım, Amerika?dan ses getirdi.

Diğerlerini de yazsam, kim bilir, neler olur neler!

Olup bitenleri, gördükçe;

hep aklıma geliyorsun.

Tekerlemelerin, özdeyişlerin;

beynimde Ramazan Davulu gibi gümbürdüyor.

****

Oğul, ?dağ deyip, dan diye osurulmaz?;

öyle her laf da, ulu orta konuşulmaz.

Ayıp olur, dediğini duyar gibiyim.

Ne olur, müsaade et.

Ve de sakın;

eşeğe binip yarışma, alemin işine karışma, deme.

Çünkü, şimdilerde, senin tabirinle:

-Ayıbın üstüne, bir cim koydular kayıp oldu.

-Herkesin dini, imanı para.

-Ar, namus tertemiz.

-Ayaklar baş oldu, başlar da ayak.

-Millet deh dedi, çüş deyen yok.

-Kimin eli, kimin cebinde belli değil!

Velhasıl;

bindik bir alamete, gidiyoruz kıyamete.

****

Eşekler ve eşeklik eskiden beri vardır.

Onlar, eşek(cahil) olduklarının farkında değildir.

Kimi, çüş deyince durur.

Kimi de, başına taç ister.

*****

Taç uğruna, her türlü eşekliği, mubah görür.

Kural tanımaz, her çeşit rezilliği yapar.

Onlara, çüş demek yetmez.

Hakları kötektir.

*****

Tarih, azgın eşeklere atılan, kötek örnekleri ile doludur.

Edebiyatımız da öyle.

15.y.y şairlerinden,Şeyhi?nin Harnamesi (eşek name);

bunların ilk örneklerindendir.

*****

[Şeyhi, bu eserinde ?ince bir mizah ile? insani zaafları hicvetmiştir.

Eserin kahramanı, bir eşektir.

Hak ettiğinden fazlasını ister.

Çayırda gördüğü, öküzlere özenir.

Onlar gibi olmayı, arzular.

Fakat, bu hatasının sonunda;

kulaklarından ve kuyruğundan olur.]

*****

O hiciv çok şey anlatır.

Tıpkı, senin tekerlemelerin gibi.

Anlayana sivri sinek saz, anlamayana davul, zurna az.

Öyle değil mi?

Benim (rahmetli) tonton anneannem.

???????????????????-

HARNAME
Bir eşek var idi zaif ü nizar (zayıf ve halsiz)
Yük elinden katı şikeste vü zar (çok kırgın ve ağlayan)
????

Arkasından alınsa palanı
Sanki it artığıydı kalanı
???-
Gördü otlakta yürür öküzler
Odlu (ateşli) gözler ü gerlü göğüzler (gergin göğüsler)
???-
Boynuzu bazısının ay gibi
Kiminin halka halka yay gibi
????

Acebe kalır ü tefekkür eder (acaba der ve düşünür)
Kendi ahvalini(durumunu) tasavvur eder
???-
Ki biriz bunlarunla(bunlarla) hilkatde(yaratılışta)
Elde ayak da şekl ü surette (şekil ve surette)
???-
Bunların başlarına tac neden
Bizde bu fakr- ü ihtiyaç neden
???-
Var idi bir eşek ferasetli
Hem ulu yollu hem kiyasetli (akıllı)
???-
Ol ulu katına bu miskin har (eşek)
Vardı yüz sürdü dedi ey server(reis)
???-
Sen eşekler içinde kamilsin
Akil ü şeyh ü ehl ü fazılsın

???-
Yok mudur gökte bizim ıldızımız (yıldızımız)
Ki olmadı yer yüzünde boynuzumuz
???-
Böyle verdi cevab pir(yaşlı) eşek
Ki bela bendine (engeline) esir eşek
???-
Dün ü gün arpa buğday işlerler
Anı otlayıp anı dişlerler
???-
Varayın bende buğday işleyeyin
Anda yaylayıp anda kışlayayım
???-
Gezerek gördü bir göğermiş ekin
Sanki dutardı ol ekin ile kin
???-
Arpa gördü gögermiş aç eşek
Buldu can derdine ilaç eşek
???-
Eyle yedi gök ekini terle
Ki gören der zihi kara tarla
???-
Yiyerek toydı(doydu) karnı çağnadı (şişti)
Yuvalandı vü biraz ağnadı(debelendi)

****

[Eşek tarlada anırıp,keyifle debelenirken, aniden tarla sahibi gelir.

Tarla talan edilmiştir.]

*****
Tarlasını göricek(görünce) ah etdi
???-
Yüreği soğumadı söğmeğ(küfür) ile
Olımadı(olmadı) eşeği döğmeğ(dövme) ile
???-
Bıçağın çekdi kodu ayruğunu(soktu-çıkardı)
Kesdi kulağını vü(ve) kuyruğunu
???
Kaçar eşek acıyarak canı
Dökülüp yaşı yerine kanı
???
Uğrayu(uğradı) geldi pir eşek na-gah(ansızın)
Sordı halini kıldı derd ile ah
???
Batıl (hak olmayanı) isteyü(isteyip) haktan ayrıldım
Boynuz umdum kulaktan ayrıldım

Not:Bu hiciv uzundur.

Kısaltıp özetledim.

Sorularım: Günümüzdekilerin kulağı ve kuyruğu nasıl kesilecek?

Onların eğitilip, insan haline getirilmesi, nasıl sağlanacak?

Altın palan vurulu olanlara, beyefendi denmeye devam mı edilecek?

Kitap yüklü olanlarına ne denecek?